ศิลปะเป็นศาสตร์อีกแขนงหนึ่งที่มีความสำคัญต่อสังคมทุกระดับชั้น เพราะศิลปะเป็นการขัดเกลาจิตใจอย่างหนึ่งของมนุษย์ พูดถึงศิลปะหลายคนอาจจะมองถึงการวาดภาพ การสร้างสรรค์งานศิลปะสักชิ้นไม่ว่าจะเป็นแบบทำเอง หรือ ทำผ่านคอมพิวเตอร์ แต่จริงๆ แล้วศิลปะหากเราไปเสพงานศิลปะตามแกลลอรี่ก็นับว่าเป็นศิลปะเหมือนกันทีนี้หากเราไปเสพงานศิลปะที่แกลลอรี่หลายครั้งเรามักจะยืนเกาหัวอยู่หน้าชิ้นงานตรงนั้นว่ามันคืออะไร ยิ่งเป็นศิลปะร่วมสมัยยิ่งยากขึ้นไปอีก จริงๆ แล้วงานศิลปะเป็นเรื่องยากที่หลายคนไม่เข้าใจจริงเหรอ เรามีคำอธิบาย
ศิลปะร่วมสมัย เข้าใจยากจากสิ่งที่สื่อ
สำหรับงานศิลปะหากเราไปเดินดูงานแกลลอรี่ ถ้ามันเป็นภาพเขียนสีน้ำมัน หรือ งานศิลปะในรูปแบบทั่วไป แบบภาพพวกวัดวาอาราม ภาพคน ภาพประเพณีวัฒนธรรม หรือ ภาพของจินตนาการบางอย่างที่ไม่หลุดโลกเกินไป เราคงเข้าใจมันดี แต่หากเราได้ไปชมงานศิลปะที่เรียกว่า ศิลปะร่วมสมัย บอกเลยว่าเราอาจจะต้องยืนดูนานสักหน่อย เพราะศิลปะร่วมสมัยเป็นการนำเอาศาสตร์หลายอย่างของศิลปะมาใส่รวมกันจนกลายเป็นงานศิลปะได้ ซึ่งบางครั้งสารที่เค้าต้องการจะสื่อนั้นมันก็ยากที่จะตีความหมายแฝงตรงนั้นไปได้ เลยทำให้บางงานเข้าใจยากไปหน่อย
คำบรรยาย ที่ยิ่งอ่านแล้วงง
หากเราไปชมงานศิลปะร่วมสมัยแล้วไม่เข้าใจก็ไม่เป็นไร เพราะทุกชิ้นงานเค้าจะมีการติดคำบรรยายภาพงานเอาไว้ด้วย ว่าศิลปินคนนี้เป็นใคร ชื่ออะไร ชื่องานว่าอะไร และที่สำคัญแรงบันดาลใจในการทำชิ้นงานนี้คืออะไร หมายถึงอะไร เราอ่านแล้วก็อาจจะคิดได้ว่ามันน่าจะเข้าใจได้มากขึ้น แต่เปล่าเลย อ่านแล้วงงกว่าเดิมอีก การเขียนคำบรรยายที่ดูเป็นงานเชิงวิชาการชั้นสูง มาพร้อมกับศัพท์อะไรก็ไม่รู้ ทำให้งานนั้นดูยากกว่าเดิม ทางที่ดีหากไม่อยากให้งานเข้าใจยากเกินไป ควรจะมีคำบรรยายที่อ่านง่าย เข้าใจง่าย แบบภาษาชาวบ้านกว่านี้หน่อยจะดีมาก
เข้าใจความหมาย ไม่ใช่เข้าใจความสวย
เดิมทีเวลาเราไปเสพงานศิลปะทั่วๆ ไปทั้งภาพเขียน ภาพวาด งานปั้น ส่วนใหญ่เราติดภาพว่าเราจะได้เห็นความสวยงาม ความประณีตของงาน จากฝีมือศิลปินคนนั้นที่บรรจงสร้างสรรค์งานแบบละเอียดลออทุกอย่าง แต่นั่นไม่ใช่เลยกับศิลปะร่วมสมัย งานของกลุ่มนี้สิ่งที่ต้องการคือการสื่อสาร ข้อความ ที่พวกเค้าต้องการจะแสดงออกไป มากกว่าความสวยงามของชิ้นงานนั้น เมื่อคนดูคิดอย่าง คนสร้างงานคิดอีกอย่าง มันก็เลยสวนทางกัน พอยืนดูงานมันก็งงแบบนี้ แต่หากเราเปิดใจยอมรับอย่างที่ว่า งานศิลปะร่วมสมัยมันก็จะเข้าใจง่ายมากขึ้น
สิ่งของที่ค้านกับความคิด
จากแนวคิดดังกล่าวที่ว่า งานศิลปะจะต้องเป็นงานที่สวยงาม จรรโลงใจ เห็นของดีของสวยงาม แต่พอเป็นศิลปะร่วมสมัยกลับไม่เป็นอย่างที่ว่า ไม่เท่าไร บางครั้งงานของศิลปินที่สร้างขึ้นมาเค้ายังเอาสิ่งของที่ไม่คิดว่าจะมาเป็นภาพศิลปะได้มาตกแต่งเอาไว้ด้วย ซึ่งมันค้านกับความคิดของคนที่มาดูจนทำให้เรางงว่านี่มันคืออะไร อย่างเช่นงาน ศิลปะโถฉี่ ของมาเซล์ ดูซองป์ ที่เอาโถฉี่มาวางกลับหัว ไว้กลางนิทรรศการศิลปะถ้าเราเจอแบบนี้ รับรองว่างง แล้วก็เดินผ่านไปแบบไม่สนใจอย่างแน่นอน ซึ่งจริงนี่เป็นการสร้างงานศิลปะร่วมสมัยที่แยบคายมากทีเดียวนะ
ด้วยเหตุผลเหล่านี้ทำให้งานศิลปะร่วมสมัยกลายเป็นสิ่งของที่เข้าใจได้ยากของใครหลายคนเวลาไปชมงานศิลปะ แต่เราจะบอกว่าหากเราใช้เวลากับงานแต่ละชิ้นสักนิด งานศิลปะร่วมสมัยเหล่านี้จะทำความเข้าใจได้ไม่ยากอย่างที่คิด แถมงานศิลปะเหล่านี้แม้จะไม่สามารถพูดได้ แต่มันกลับทำให้เราเกิดคำถามซ้ำไปซ้ำมาในหัวได้ทั้งคืนเลย ไม่เชื่อลอง
